2025 жылғы 6 ақпанда Нархоз университетінің Құқық және мемлекеттік басқару мектебі «Қызыл Крест және Қызыл Жарты Ай ұлттық қоғамдары: қызметінің құқықтық негіздері және Женева конвенцияларын соғыс құрбандарын қорғау мақсатында іске асырудағы рөлі» тақырыбында дөңгелек үстел өткізді.
Белгілі болғандай, 2024 жылғы 27 қыркүйекте Нью-Йорктегі БҰҰ штаб-пәтерінде Қазақстан, Бразилия, Иордания, Қытай, Франция және Оңтүстік Африка Республикасы халықаралық гуманитарлық құқыққа (ХГҚ) саяси адалдықты күшейтуге бағытталған жаһандық бастама көтерді. Бұл бастама барлық мемлекеттерге ашық болып, ХГҚ бұзушылықтарының алдын алу мен оның орындалуын күшейту қажеттілігіне назар аудартты. Бастаманы жүзеге асыру аясында ұйымдастырушы елдер Халықаралық Қызыл Крест Комитетінен (ХҚКК) барлық мүдделі тараптардың қатысуымен консультациялар өткізіп, Женева конвенцияларының адал орындалуы мен тиімді іске асырылуына ықпал ететін нақты ұсыныстар әзірлеуді сұрады.
Қызыл Крест және Қызыл Жарты Ай ұлттық қоғамдары (ҚК мен ҚЖА) ХГҚ-ны тарату және оны үкімет деңгейінде сақтау бойынша маңызды рөл атқарады, сондықтан олар бұл бастаманың табысты іске асырылуына елеулі үлес қоса алады. Сонымен қатар, бейбіт кезеңде ұлттық қоғамдардың табиғи апаттар, техногендік апаттар және басқа да гуманитарлық дағдарыстардың салдарын жоюдағы, сондай-ақ әлеуметтік осал топтарды қолдаудағы қызметі өте маңызды. Алайда, осы бағыттағы толыққанды әрі тиімді жұмысты қамтамасыз ету үшін ұлттық қоғамдардың құқықтық мәртебесін арнайы заңнамалық актімен бекіту қажет. Женева конвенциясына қатысушы елдердің басым бөлігінде мұндай заң қабылданғанымен, Қазақстанда ол әлі де жоқ.
Осыған байланысты дөңгелек үстелдің мақсаты – Қазақстан Республикасындағы Қызыл Жарты Ай ұлттық қоғамының қызметін реттейтін заңды қабылдау процесінің ұзаққа созылу себептерін сарапшылық тұрғыдан талқылау және бұл мәселені шешуге бағытталған ұсыныстар әзірлеу болды. Бұл алаң гуманитарлық құндылықтарды Қазақстанның ұлттық заңнамасына бейімдеу мәселелерін талқылауға арналған пікір алмасу алаңы ретінде қызмет етті.
Отырыста ХҚКК-нің Орталық Азиядағы Өңірлік делегациясының басшысы Биляна Милошевич, Қазақстандағы ХҚКК миссиясының жетекшісі Серік Сағымбаев, ҚР ҚЖА қоғамының президенті Еркебек Арғымбаев, ҚР Мәжілісінің депутаты Ирина Смирнова, сондай-ақ Құқық және мемлекеттік басқару мектебінің оқытушылары мен студенттері қатысты.
Қазіргі таңда Қазақстанда Қызыл Жарты Ай ұлттық қоғамының қызметін реттейтін арнайы заң жоқ, бұл оны Женева конвенциясына қатысушы көптеген елдерден ерекшелейді. Дөңгелек үстелдің қорытындысы бойынша Құқық және мемлекеттік басқару мектебі ұлттық қоғамның құқықтық негіздерін нығайтуға бағытталған ұсынымдарын әзірлеп, заң шығару процесіне жаңа серпін бермек.